Μια ματιά στην ιστορία των επιτραπέζιων παιχνιδιών
Είναι πολύ δύσκολο να ζει κανείς στην Ελλάδα και να μην είναι εξοικειωμένος με την έννοια των επιτραπέζιων παιχνιδιών. Τα επιτραπέζια αποτελούν πηγή ψυχαγωγίας και διασκέδασης για άτομα όλων των ηλικιών, από μικρά παιδιά μέχρι τους μεγάλους. Όλοι, λοιπόν, μπορούν σήμερα να παρατηρήσουν τον τρόπο, με τον οποίο τα παιχνίδια αυτά εξελίχθηκαν μέσα στις τελευταίες δεκαετίες και πώς έχουν περάσει από πολύ στοιχειώδεις μορφές, όπως ένας χάρτινος πίνακας και πλαστικές ή χάρτινες φιγούρες με δύο ζάρια, σε πολύπλοκες και σύγχρονες μορφές παιχνιδιών στρατηγικής και σκέψης, που μπορούμε να συναντήσουμε σήμερα. Και, φυσικά, ποιος μπορεί να αγνοήσει τις πολύ εξελιγμένες μορφές επιτραπέζιων παιχνιδιών, που βρίσκει κανείς στους διαδικτυακούς χώρους παιχνιδιών, όπως το Verde Casino, όπου τα γνωστά και παραδοσιακά επιτραπέζια έχουν πάρει τη μορφή βιντεοπαιχνιδιών, που ίσως, μάλιστα, προσφέρουν ακόμα και κέρδος σε όσους τα επιλέξουν.
Η εξέλιξη των επιτραπέζιων παιχνιδιών πέρασε από διάφορες φάσεις στην Ιστορία:
● Αρχαία χρόνια
● Μεσαίωνας και Αναγέννηση
● Βιομηχανική Επανάσταση
● Σύγχρονη εποχή
Ας ρίξουμε, λοιπόν, μια ματιά στην πορεία αυτής της πολύ δημοφιλούς μεθόδου ψυχαγωγίας για μικρούς και μεγάλους.
Τα επιτραπέζια κατά την αρχαιότητα
Τα πρώτα επιτραπέζια παιχνίδια έκαναν την εμφάνισή τους πριν από χιλιάδες χρόνια, στην Αρχαία Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία. Δεν ήταν απλά και καθημερινά, αλλά πολύπλοκα, και παίζονταν σε πίνακες με περίτεχνες διακοσμήσεις και κανόνες. Μάλιστα, δεν ήταν απλά παιχνίδια, αλλά πολλές φορές κουβαλούσαν και θρησκευτικές αποχρώσεις. Κάποια από αυτά ήταν τα:
● Σένετ (ή σένατ): Παιζόταν στην αρχαία Αίγυπτο ήδη από 3.000 χρόνια π.Χ. Παιζόταν σε ένα πλέγμα με τριάντα τετράγωνα τακτοποιημένα σε τρεις σειρές, και τουλάχιστον δέκα πιόνια. Οι ακριβείς κανόνες του δεν είναι γνωστοί – και, εξάλλου, λογικά άλλαξαν πολλές φορές με την πάροδο των χιλιετιών, γνωρίζουμε, όμως, πως η χρήση του εξαπλώθηκε στις περιοχές, με τις οποίες η Αίγυπτος είχε εμπορικές σχέσεις.
● Βασιλικό παιχνίδι της Ουρ: Χρονολογείται επίσης στα 2.500 με 3.000 π.Χ. Παιζόταν στην περιοχή της Σουμερίας, στη Μεσοποταμία. Επρόκειτο για παιχνίδι στρατηγικής και εικάζεται πως ήταν πολύ δημοφιλές στη Μέση Ανατολή. Αποτελούταν από δύο βάσεις, μια με δώδεκα τετράγωνα και μια με έξι, που ενώνονταν με μια «γέφυρα» από δύο τετράγωνα. Τα τετράγωνα ήταν διακοσμημένα, ενώ το παιχνίδι απέκτησε και θρησκευτικό υπόβαθρο, καθώς εικαζόταν, πως προβλέπει το μέλλον ή μεταφέρει μηνύματα από θεότητες ή άλλα υπερφυσικά όντα.
Και τα δύο αυτά παιχνίδια φαίνεται, πως αποτέλεσαν και την έμπνευση για το πολύ αγαπημένο στους Έλληνες τάβλι. Φυσικά, υπήρχαν πολλά άλλα παιχνίδια, όπως το Παιχνίδι των Είκοσι και πολλά άλλα.
Μεσαίωνας και Αναγέννηση
Αυτή ήταν η περίοδος, κατά την οποία έκαναν την εμφάνισή τους πολλά γνωστά επιτραπέζια παιχνίδια, όπως, για παράδειγμα, το σκάκι. Η περίοδος αυτή ήταν πολύ σημαντική για την εξέλιξη και την εξάπλωση των επιτραπέζιων παιχνιδιών. Πέρα από το σκάκι, τα χαρακτηριστικά του οποίου (όπως η στρατηγική σκέψη και η αναλυτική ικανότητα) το έκαναν πολύ δημοφιλές, γεννήθηκαν ή εξελίχθηκαν και εξαπλώθηκαν γνωστά και αγαπημένα παιχνίδια, όπως ήταν η ντάμα, αλλά και άλλα παιχνίδια, όπως η τρίλιζα εννέα σημείων, ενώ άρχισε να διαμορφώνεται με τη μορφή, που έχει μέχρι σήμερα, και το τάβλι. Τα παιχνίδια αυτά παίζονταν τόσο από τους ευγενείς, όσο και από τις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις, προσφέροντας ευκαιρία ανάπτυξης στρατηγικής, ικανοτήτων, αλλά και, φυσικά, διασκέδαση και ψυχαγωγία.
Βιομηχανική Επανάσταση
Οι αλλαγές, που σημειώθηκαν κατά την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης ήταν, πέρα από τη φυσική εξέλιξη των παιχνιδιών, και εμπορικής μορφής. Αυτό, γιατί πλέον τα παιχνίδια μπορούσαν να παραχθούν σε μαζικό επίπεδο και να γίνουν προσβάσιμα σε πιο ευρεία κλίμακα.
Ήδη τον 19ο αιώνα, παιχνίδια όπως το «Φιδάκι» βρίσκονταν σε πάρα πολλά σπίτια και διασκέδαζαν ανθρώπους όλων των ηλικιών. Τότε άρχισαν να δημιουργούνται και εταιρείες παραγωγής επιτραπέζιων παιχνιδιών, κάτι που κορυφώθηκε στον 20ο αιώνα. Από τις εταιρείες αυτές κυκλοφόρησαν και κλασικά, πια, επιτραπέζια, όπως η Μονόπολη, το Scrabble, το Clue και άλλα. Όλα αυτά τα παιχνίδια συνδύαζαν τύχη, στρατηγική κλπ, ενώ ενίσχυαν και την κοινωνικοποίηση.
Σημερινή εποχή
Παρότι για κάποιο διάστημα τα επιτραπέζια παιχνίδια φαινόταν ότι ξεπεράστηκαν, αυτό πια δεν ισχύει. Η επανεμφάνισή τους ίσως συνδέεται και με την αύξηση της δημοφιλίας ασχολιών, που αφορούν την ενασχόληση με διάφορα χόμπι, αλλά και με τη δημιουργία ταμπλό παιχνιδιών, που αποτελούν έργα τέχνης.
Φυσικά, σημαντικό ρόλο στην αναβίωση των επιτραπέζιων παιχνιδιών έχει παίξει και η μεταφορά τους στους υπολογιστές και στο Ίντερνετ. Πλέον, επιτραπέζια παιχνίδια μπορεί να παίξει κανείς από τον υπολογιστή, το λάπτοπ ή και την κινητή συσκευή τους. Παρότι με τον τρόπο αυτόν φαίνεται, πως αλλάζει ένας σημαντικός χαρακτήρας του παιχνιδιού, αυτός της επικοινωνίας και της κοινωνικοποίησης, αυτό δεν ισχύει, μιας και τα χαρακτηριστικά αυτά απλά αλλάζουν μορφή και συντονίζονται με τις σύγχρονες επιταγές της τεχνολογίας.
Μέσα στην εξέλιξη αυτή, έχουν κάνει, όπως ήταν αναμενόμενο, την εμφάνισή τους και σύγχρονα επιτραπέζια παιχνίδια, όπως τα Ticket To Ride, The Settlers of Catan, Cascadia και πολλά άλλα.
Παιχνίδια για όλους
Όπως είναι σαφές, τα επιτραπέζια παιχνίδια δεν είναι κάτι καινούργιο. Υπάρχουν εδώ και περίπου 5.000 χρόνια, με διάφορες μορφές, χαρίζοντας, όμως, ακριβώς το ίδιο στους παίκτες: δυνατότητα ψυχαγωγίας.
Επιλέξτε, λοιπόν, το παιχνίδι, που σας ικανοποιεί και παίξτε το με όποιον τρόπο προτιμάτε: στο τραπέζι, τον υπολογιστή ή το κινητό σας. Φτάνει να το απολαύσετε και να περάσετε καλά.